Wyobraź sobie malownicze piaszczyste wydmy otaczające dwie skromne studnie, przy których mieszkańcy Nessebaru (w starożytności zwanego Mesembria) gasili pragnienie. Taka była sceneria, którą zastali budowniczowie, gdy w 1958 roku rozpoczęli prace nad tym, co miało stać się słynnym kurortem Słoneczny Brzeg. Teren ten, określany przez geografów jako „mała nessebarska pustynia”, nie zapowiadał przyszłej chwały.
Jednak wielkie rzeczy rodzą się z małych początków. Determinacja i zaangażowanie pionierów dały początek niezwykłej transformacji.
Narodziny Słonecznego Brzegu
Pierwsze ślady osadnictwa na terenach dzisiejszego Słonecznego Brzegu sięgają epoki starożytnej. Okoliczne ziemie zamieszkiwały wówczas trackie plemiona, a później Grecy założyli tu swoją kolonię. Przez wieki region ten przechodził przez ręce różnych władców, od Rzymian po Bizantyjczyków.
W średniowieczu te tereny znajdowały się pod panowaniem Bułgarów, a następnie Turków Osmańskich. Dopiero w XIX wieku, gdy Bułgaria odzyskała niepodległość, zaczęto dostrzegać potencjał turystyczny tej nadmorskiej okolicy. Car Ferdynand (Фердинанд I Сакскобургготски) panujący w latach 1887–1918, postanowił wybudować tutaj drugi pałac nad Morzem Czarnym (wcześniej wzniesiono Evksinograd poniżej Warny). Poprosił burmistrza Nessebaru o zalesienie tego terenu. Pałacu nie zbudowano, bo Zgromadzenie Narodowe odmówiło przegłosowania funduszy. Pomysł władcy nie został więc zrealizowany.
Wspomniane w artykule studnie nigdy nie wyschły i chociaż dzisiaj już stanowią tylko pamiątkę przeszłości to wciąż jest w nich słodka woda.
Miejscowa ludność nadal zajmowała się głównie rolnictwem i rybołówstwem.
Historia Słonecznego Brzegu, znanego również jako Sunny Beach, nabiera prawdziwego rozpędu dopiero w 1958 roku. Jak to bywało w krajach bloku wschodniego zaczęło się od podpisu na dokumencie, gdy 30 czerwca tamtego roku rząd bułgarski podjął przełomową decyzję, wydając dekret nr 120. Ten akt prawny był pierwszym krokiem do stworzenia międzynarodowego ośrodka turystycznego na południowym wybrzeżu Morza Czarnego.
Plany stworzenia rodzinnego kurortu z szerokimi alejami i bujną zielenią były ambitne, ale realizacja rozpoczęła się skromnie. 1 września 1958 roku wbito pierwszą łopatę, a zaledwie pięć betoniarek, kilka taśmociągów i żurawi stanowiły całą mechanizację pierwszego etapu budowy. Pracę rozpoczęło zaledwie trzech robotników z Nessebaru i Rawdy pod okiem inżynierów Dimo Nojkowa i Błagoja Stefanowa.
Ciekawostka!
Nikola Nikolov główny architekt, jedna z najważniejszych postaci w historii Słonecznego Brzegu, otrzymał prawa autorskie do całego projektu kurortu, co oznaczało, że żadne zmiany ani nowe budynki nie mogły powstać bez jego zgody. Ze swoim zespołem zaprojektował on hotel „Globe”, który stał się wzorem dla przyszłych konstrukcji.
Pierwsi turyści
Gdy pierwsi czechosłowaccy turyści przybyli 8 czerwca 1959 roku, zastali już gotowe do przyjęcia gości 655 miejsc noclegowych w 30 hotelach i 4 schroniskach turystycznych. Franciszek Silvestr z Ostrawy został zapisany jako pierwszy zagraniczny gość, ale jego przybycie nie przebiegło zgodnie z planem.
Zamiast oficjalnego powitania z chlebem i solą, autobusy z turystami ominęły grupę witających i zatrzymały się bezpośrednio przy hotelu Kalina. Zaskoczeni organizatorzy musieli w pośpiechu ukryć robotników kończących ostatnie prace wykończeniowe. Tak rozpoczął się pierwszy sezon turystyczny Słonecznego Brzegu – bez kwiatów i przemówień powitalnych, ale z entuzjazmem pierwszych gości, którzy od razu ruszyli na plażę.
Do końca sezonu 1959 roku przez kurort przewinęło się 18 099 turystów, w tym 14 022 obcokrajowców, głównie Czechów, Niemców i Węgrów. Tylko 128 z nich pochodziło z krajów kapitalistycznych.
Rozbudowa infrastruktury i zieleni
Wraz z rozwojem kurortu pojawiła się potrzeba stworzenia odpowiedniej infrastruktury i terenów zielonych. Władze zdecydowały się na bezprecedensową inwestycję – przeniesienie 550 000 metrów sześciennych żyznej gleby i zasadzenie 300 000 drzew iglastych i liściastych, 770 000 krzewów ozdobnych, 100 000 róż i 200 000 traw wydmowych. Prace te, których koszt przekroczył 150 milionów lewów, całkowicie przeobraziły krajobraz Słonecznego Brzegu. Piaszczyste wydmy ustąpiły miejsca bujnej roślinności, tworząc prawdziwy zielony raj dla turystów. To właśnie dzięki tym wysiłkom kurort otrzymał prestiżową międzynarodową nagrodę „Błękitna Flaga”.
A, że jak wiadomo ludziom najczęściej doskwierają okazy fauny niż flory, zajęto się również i tym tematem. W skuteczny choć oryginalny sposób, z tego powodu w Słonecznym Brzegu można było bez problemu sprawdzić dokąd tupta nocą jeż.
Atrakcje przyciągające tłumy
Słoneczny Brzeg szybko stał się magnesem przyciągającym rzesze turystów z całego bloku wschodniego. Już w 1969 roku kurort dysponował 85 hotelami oferującymi 18 600 miejsc noclegowych, 108 obiektami gastronomicznymi z 27 742 miejscami siedzącymi oraz 17 obiektami rozrywkowymi i atrakcjami.
Jedną z najbardziej popularnych atrakcji były przejażdżki na wielbłądach wzdłuż złocistych plaż, które stały się wizytówką kurortu w latach 70. Dzisiaj wprawdzie już nie spotkasz dromadera na plaży, ale wciąż możesz dosiąść tego wierzchowca w zlokalizowanym na obrzeżasz kurortu Camel Parku. Poczujesz się jak pod piramidami, a i miejsce ku temu odpowiednie zważywszy na to jak głęboko sięga historia Bułgarii. Słoneczny Brzeg rósł w siłę, oferując coraz więcej rozrywek i stając się bułgarskim odpowiednikiem Las Vegas. Po zmroku całe wybrzeże rozświetlało się tysiącami świateł z dyskotek, klubów, restauracji i parków rozrywki. To widok, który zapadał w pamięć
Co więcej, Słoneczny Brzeg kusił również ofertą kulturalną. W latach 1965-1999 organizowano tu międzynarodowy festiwal muzyki pop „Złoty Orfeusz”, który był jedną z najważniejszych imprez muzycznych w krajach bloku wschodniego . Możecie sobie wyobrazić, jak te wydarzenia przyciągały turystów z całego świata?
Nic dziwnego, że w 1989 roku, gdy świętowano 30-lecie kompleksu, przez Słoneczny Brzeg przewinęło się ponad 9 147 000 turystów. Kurort dysponował wówczas 108 hotelami z ponad 27 000 miejscami noclegowymi oraz ponad 130 restauracjami, obiektami rozrywkowymi, klubami nocnymi, barami, dyskotekami i kawiarniami.
Milowe kamienie w historii
Rozwój Słonecznego Brzegu naznaczony był wieloma ważnymi wydarzeniami i osiągnięciami:
Pierwsza łopata
Pierwsi robotnicy na placu budowy
Pierwszy Festiwal „Złoty Orfeusz”
Zainaugurowany 1 sierpnia 1965 roku w Baru Wariete pod hasłem „Piosenki dla Bułgarskiego Wybrzeża Czarnomorskiego”. Festiwal ten stał się jedną z najbardziej prestiżowych imprez muzycznych w regionie.
Pierwszy Milion Turystów
22 września 1969 roku zarejestrowano milionowego turystę – 25-letnią lekarkę Irinę Anisimową z Iwanowo-Wozniesieńska w ZSRR.
Dwa Miliony Turystów:
Już 30 sierpnia 1973 roku Słoneczny Brzeg powitał dwumilionowego gościa – 27-letniego lekarza Wiktora Jegorowa z Permu.
Pięć Milionów Turystów
Tego kamienia milowego doświadczono 15 czerwca 1981 roku, gdy zarejestrowano 17-letniego Władimira Władimirowa z Omska jako pięciomilionowego turystę.
Ruch „Błękitna Flaga”
Narodowa konferencja założycielska Bułgarskiego Ruchu „Błękitna Flaga” odbyła się 25 czerwca 1993 roku w Barze Wariete na Słonecznym Brzegu. Inżynier Simeon Micow został pierwszym przewodniczącym zarządu.
Błękitna Flaga
Słoneczny Brzeg stał się pierwszym bułgarskim kurortem uhonorowanym prestiżową nagrodą ekologiczną „Błękitna Flaga”. Pilotażowa flaga została uroczyście wciągnięta na plaży przed hotelem Europa 4 lipca 1995 roku o godzinie 11:59:25.
Każde z tych wydarzeń stanowiło kamień milowy w niezwykłej historii Słonecznego Brzegu, ugruntowując jego pozycję jako wiodącego kurortu na Bułgarskim wybrzeżu czarnomorskim.
Prywatyzacja i nowa era
Wraz z upadkiem komunizmu w Bułgarii, Słoneczny Brzeg wszedł w nową erę. Dawne państwowe przedsiębiorstwo turystyczne „Bałkantourist” zostało sprywatyzowane, a 14 marca 1994 roku Agencja Prywatyzacyjna ogłosiła prywatyzację kurortu.
7 października 1996 roku spółka została wpisana do rejestru handlowego jako „Słoneczny Brzeg” EAD (jednoosobowa spółka akcyjna). Następnie, 16 lipca 1997 roku, po sprzedaży przez państwo 25% udziałów w ramach pierwszej fali prywatyzacji masowej, nazwa spółki została zmieniona na „Słoneczny Brzeg” AD (spółka akcyjna).
15 lipca 1998 roku spółka została zarejestrowana jako spółka publiczna w rejestrze spółek publicznych prowadzonym przez Państwową Komisję Papierów Wartościowych. Ten krok otworzył nowy rozdział w historii kurortu, wprowadzając go na ścieżkę prywatnej przedsiębiorczości i inwestycji.
Współczesny gigant turystyczny
Dzisiaj Słoneczny Brzeg jest największym bułgarskim kurortem nad Morzem Czarnym i najbardziej rozpoznawalną twarzą bułgarskiej turystyki za granicą. Z pierwotnych 655 miejsc noclegowych rozrósł się do imponujących 300 000, stając się prawdziwym gigantem turystycznym.
Kurort ten oferuje niezliczone atrakcje, od luksusowych hoteli po parki rozrywki, pola golfowe, kasyna i centra handlowe. Jego rozległa plaża o długości 8 km i szerokości 40-50 metrów zachwyca gości krystalicznie czystą wodą i bajecznym, drobnym piaskiem.
Chociaż sława Słonecznego Brzegu przechodziła wzloty i upadki na przestrzeni lat, dziś jest on niekwestionowanym liderem bułgarskiej turystyki i europejskim must-see. Jego niezwykła historia – od skromnych początków na piaszczystych wydmach po obecną pozycję potęgi turystycznej – stanowi inspirującą opowieść o determinacji, wizji i nieustannej ewolucji.
Podsumowanie
Słoneczny Brzeg przeszedł długą drogę od dwóch studni na „małej nessebrarskiej pustyni” do światowej klasy kurortu przyciągającego miliony turystów rocznie. Ta niezwykła transformacja była możliwa dzięki determinacji i ciężkiej pracy pionierów, którzy zmienili piaszczyste wydmy w zielony raj.
Dziś Słoneczny Brzeg jest nie tylko rajem dla turystów, ale także dumą Bułgarii i symbolem jej sukcesu w branży turystycznej. Jego historia, naznaczona ważnymi kamiennymi milami, jest dowodem na to, że marzenia mogą stać się rzeczywistością, jeśli tylko towarzyszą im wizja i wytrwałość.
Słoneczny Brzeg ma również ogromny wpływ na rozwój ekonomiczny regionu. Kurort ten, wraz z innymi nadmorskimi miejscowościami, generuje znaczące przychody z turystyki. W 2023 roku łączne przychody z zakwaterowania w Bułgarii wyniosły ponad 1 040 mln euro, przy czym regiony czarnomorskie (Burgas, Warna, Dobrich) wygenerowały aż 60% tej kwoty. To pokazuje, jak istotną rolę odgrywa Słoneczny Brzeg w gospodarce kraju.
Zapraszamy do odkrycia tego niezwykłego kurortu i doświadczenia na własnej skórze jego niezrównanego uroku. Niech historia Słonecznego Brzegu zainspiruje Cię do podążania za własnymi marzeniami i pozostawienia trwałego śladu w świecie.
Najczęściej zadawane pytania
- Jak wyglądały początki Słonecznego Brzegu?
Początki Słonecznego Brzegu były bardzo skromne. Teren, na którym miał powstać kurort, był piaszczystą wydmą z zaledwie dwoma studniami. Pierwsza łopata została wbita 1 września 1958 roku, a cała mechanizacja składała się z zaledwie pięciu betoniarek i kilku taśmociągów. Jednak determinacja pionierów doprowadziła do stworzenia słynnego dziś kurortu.
- Kto był pierwszym zagranicznym turystą w Słonecznym Brzegu?
Pierwszym zagranicznym turystą, który został zarejestrowany w Słonecznym Brzegu, był Franciszek Silvestr z Ostrawy w Czechosłowacji. Miało to miejsce 8 czerwca 1959 roku w hotelu Kalina.
- Jakie były główne kamienie milowe w historii Słonecznego Brzegu?
Wśród kluczowych kamieni milowych w historii Słonecznego Brzegu można wymienić: inaugurację Festiwalu „Złoty Orfeusz” w 1965 roku, powitanie milionowego turysty w 1969 roku, dwumilionowego w 1973 roku, a pięciomilionowego w 1981 roku. Ponadto, w 1995 roku kurort otrzymał prestiżową nagrodę „Błękitna Flaga”, a w 1993 roku odbyła się tu konferencja założycielska Bułgarskiego Ruchu „Błękitna Flaga”.
- Jak przebiegała prywatyzacja Słonecznego Brzegu?
Prywatyzacja Słonecznego Brzegu rozpoczęła się 14 marca 1994 roku, gdy Agencja Prywatyzacyjna ogłosiła prywatyzację kurortu. 7 października 1996 roku spółka została wpisana do rejestru handlowego jako „Słoneczny Brzeg” EAD, a 16 lipca 1997 roku zmieniono jej nazwę na „Słoneczny Brzeg” AD po sprzedaży 25% udziałów przez państwo. 15 lipca 1998 roku spółka została zarejestrowana jako spółka publiczna.
źródła: Pomorie Museum, facebook.com, własne